دیزباد وطن ماست

دیزباد وطن ماست

سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست

دیزباد وطن ماست

سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.

دیزباد؛ روستایی که همیشه اول بود

«دیزباد وطن ماست»- سایت مطالعات مدیریت بحران در مطلبی که توسط مرضیه موسوی 18 آبان 99  نوشته است، از اقدامات روستای دیزباد می گوید.

 در این مطلب می نویسد: سازمان ملل به کمک دیزبادی‌ها آمد و در ضمن آن گزارشی از فعالیت های داوطلبانه خانه هلال می دهد و اذعان می دارد که دیزباد روستایی است که همیشه اولین بود.

با هم این گزارش خواندنی را از نظر می گذرانیم. دومین روستای پلکانی کشور بعد از ماسوله است. زمستان‌های سرد دیزباد جمعیت این روستا را از هزار نفر به 500 نفر می‌رساند. با وجود این چراغ فعالیت‌های داوطلبانه همیشه در آن روشن است و قرن‌ها قدمت دارد. میرشاهی، مسئول داوطلبان خانه هلال دیزباد بالا، می‌گوید: «مشارکت قوی اهالی این روستا در کارهای داوطلبانه بهانه‌ای برای احداث خانه هلال در این منطقه شد. گرچه این خانه یک سال است راه‌اندازی شده، اما فعالیت‌های آن از سال 95 آغاز شده است.» حالا که حریق یکی از حوادث شایع در این روستاست، آموزش‌های اطفای حریق در خانه هلال و ساخت باکس‌های امدادی در روستا از اقدامات اولیه خانه هلال است. میرشاهی می‌گوید: «بعد از آموزش افراد روستایی در زمینه مقابله با حوادث، در سه نقطه روستا باکس‌های امدادی و امکانات اولیه برای اطفای حریق ایجاد کرده‌ایم تا با بروز هر حادثه‌ای، افراد به نزدیک‌ترین باکس امدادی برسند و بتوانند تا رسیدن نیروهای تخصصی حادثه را مدیریت کنند.» 


خانه بهداشت روستایی یکی دیگر از امکاناتی است که با کمک اهالی دیزباد احداث شده و هر هفته یکی، دو پزشک از اهالی خود روستا در آن خدمات بهداشتی و درمانی رایگان به اهالی ارایه می‌کنند: «بعد از احداث روستا از مسئولان بهداشت استان خواستیم تا پزشکی را در این خانه مستقر کند؛ اما چون جمعیت روستا به حد نصاب نرسید که پزشک همیشگی در آن مستقر شود، تصمیم گرفتیم از ظرفیت‌های روستا استفاده کنیم. حدود 25 نفر از فرزندان روستا در شاخه‌های مختلف پزشکی تحصیل کرده و مشغول به کار هستند. تعدادی از آنها با روی باز پذیرفتند که روزهایی از هفته را به روستا بیایند و در مرکز بهداشت مستقر شوند.» حضور پزشکان داوطلب در این روستا در روزهای کرونایی رفت‌وآمدهای غیرضروری به خارج از روستا را برای اهالی کم کرده است؛ به‌خصوص در روزهای قرنطینه در پایان تعطیلات نوروز، جای خالی خدمات پزشکی در روستا به کمک این پزشکان پر شده بود. 



اهالی روستا مدرسه ساختند، دانش‌آموزان جاده دیزباد اقلیم سردی دارد و در ارتفاع دو هزار متری با باران‌های پاییزی و برف‌های سنگین زمستانی نشسته است. برای همین هم تا دهه 20 خبری از مدرسه و امکانات آموزشی در این روستا نبود. حسین خافی از اهالی و فعالان روستا می‌گوید: «به دلیل صعب‌العبور‌بودن روستا و نبود مسیر ماشین‌رو در اینجا تا دهه 20 بچه‌های دیزباد از داشتن مدرسه محروم بودند. سال 1318 مردم تصمیم می‌گیرند با هزینه خودشان مدرسه‌ای در روستا بسازند و درآمد معلم را هم از جیب خودشان پرداخت کنند. آموزش‌وپرورش موافقت می‌کند و اولین مدرسه غیرانتفاعی روستایی کشور در دیزباد ساخته می‌شود. این مدرسه آن قدر سریع رشد کرد که در سال 55 به اوج خود رسید و حتی دانش‌آموزانی از روستاهای اطراف هم برای تحصیل به دیزباد می‌آمدند.» 


 ارسال کمک‌های مردمی روستای دیزباد برای مناطق سیل زده سیستان و بلوچستان «پدران‌‌مان اسمش را گذاشته بودند همیاری؛ فصل برداشت محصول باغ و زمین‌های کشاورزی که می‌شد همه روستا جمع می‌شدند و هر هفته به کمک یکی می‌رفتند تا بار کسی روی زمین نماند. همیاری در روستا ریشه‌ای چندصد ساله دارد. مشارکت و کمک به ساخت زندگی بهتر در روستای دیزباد رگ و ریشه دارد.» کریم میرشاهی، اهل روستای دیزباد علیاست؛ روستایی در دامنه کوه‌های بینالود و در همسایگی نیشابور که از سال گذشته مسئولیت امور داوطلبانه خانه هلال دیزباد را بر عهده دارد. در این روستا سال‌هاست که مشارکت اهالی در کارهای داوطلبانه جای خالی تأمین زیرساخت‌ها را گرفته است. ساختن جاده اصلی روستا، اولین مدرسه، حمام، برق روستا و بسیاری از نیازهای دیگر با مشارکت همین اهالی انجام شده است و امروز دیزباد را به روستای حافظ محیط‌زیست و نخستین روستای کشور که بی‌سوادی در آن ریشه‌کن شده، تبدیل کرده است.


 خانه هلال دیزباد بالا این روزها به رتق‌و‌فتق امور داوطلبانه در روستا می‌پردازد و ظرفیت‌های این روستای هزار نفره را هدایت می‌کند. دومین روستای پلکانی کشور بعد از ماسوله است. زمستان‌های سرد دیزباد جمعیت این روستا را از هزار نفر به 500 نفر می‌رساند. با وجود این چراغ فعالیت‌های داوطلبانه همیشه در آن روشن است و قرن‌ها قدمت دارد. میرشاهی، مسئول داوطلبان خانه هلال دیزباد بالا، می‌گوید: «مشارکت قوی اهالی این روستا در کارهای داوطلبانه بهانه‌ای برای احداث خانه هلال در این منطقه شد. گرچه این خانه یک سال است راه‌اندازی شده، اما فعالیت‌های آن از سال 95 آغاز شده است.» حالا که حریق یکی از حوادث شایع در این روستاست، آموزش‌های اطفای حریق در خانه هلال و ساخت باکس‌های امدادی در روستا از اقدامات اولیه خانه هلال است.


 میرشاهی می‌گوید: «بعد از آموزش افراد روستایی در زمینه مقابله با حوادث، در سه نقطه روستا باکس‌های امدادی و امکانات اولیه برای اطفای حریق ایجاد کرده‌ایم تا با بروز هر حادثه‌ای، افراد به نزدیک‌ترین باکس امدادی برسند و بتوانند تا رسیدن نیروهای تخصصی حادثه را مدیریت کنند.» خانه بهداشت روستایی یکی دیگر از امکاناتی است که با کمک اهالی دیزباد احداث شده و هر هفته یکی، دو پزشک از اهالی خود روستا در آن خدمات بهداشتی و درمانی رایگان به اهالی ارایه می‌کنند: «بعد از احداث روستا از مسئولان بهداشت استان خواستیم تا پزشکی را در این خانه مستقر کند؛ اما چون جمعیت روستا به حد نصاب نرسید که پزشک همیشگی در آن مستقر شود، تصمیم گرفتیم از ظرفیت‌های روستا استفاده کنیم. حدود 25 نفر از فرزندان روستا در شاخه‌های مختلف پزشکی تحصیل کرده و مشغول به کار هستند. تعدادی از آنها با روی باز پذیرفتند که روزهایی از هفته را به روستا بیایند و در مرکز بهداشت مستقر شوند.» 


حضور پزشکان داوطلب در این روستا در روزهای کرونایی رفت‌وآمدهای غیرضروری به خارج از روستا را برای اهالی کم کرده است؛ به‌خصوص در روزهای قرنطینه در پایان تعطیلات نوروز، جای خالی خدمات پزشکی در روستا به کمک این پزشکان پر شده بود. اهالی روستا مدرسه ساختند، دانش‌آموزان جاده دیزباد اقلیم سردی دارد و در ارتفاع دو هزار متری با باران‌های پاییزی و برف‌های سنگین زمستانی نشسته است. برای همین هم تا دهه 20 خبری از مدرسه و امکانات آموزشی در این روستا نبود. حسین خافی از اهالی و فعالان روستا می‌گوید: «به دلیل صعب‌العبور‌بودن روستا و نبود مسیر ماشین‌رو در اینجا تا دهه 20 بچه‌های دیزباد از داشتن مدرسه محروم بودند. سال 1318 مردم تصمیم می‌گیرند با هزینه خودشان مدرسه‌ای در روستا بسازند و درآمد معلم را هم از جیب خودشان پرداخت کنند. آموزش‌وپرورش موافقت می‌کند و اولین مدرسه غیرانتفاعی روستایی کشور در دیزباد ساخته می‌شود.


 این مدرسه آن قدر سریع رشد کرد که در سال 55 به اوج خود رسید و حتی دانش‌آموزانی از روستاهای اطراف هم برای تحصیل به دیزباد می‌آمدند.» اولین مدرسه غیرانتفاعی روستایی کشور که در دیزباد و به کمک مردم این روستا ساخته شد تنها مدرسه روستا بعدازظهرها محلی برای تحصیل بزرگ‌تر‌ها بود و در سال 1348 بی‌سوادی در دیزباد ریشه‌کن شد و نامش به عنوان معدود روستاهای صددرصد باسواد جهان در یونسکو به ثبت رسید. مدرسه دیزباد سبب خیر شد و چند سال بعد از احداث آن نخستین جاده این روستا به دست دانش‌آموزان و اهالی روستا ساخته شد. 


خافی می‌گوید: «بعد از احداث مدرسه رفت‎وآمد به روستا بیشتر شد. اهالی روستا از خواهرزاده کمال‌الملک که مهندس نقشه‌کشی بود خواستند تا نقشه جاده روستا را بکشد. بعد هم مردم و دانش‌آموزان دست‌به‌دست دادند تا جاده‌ای به طول 15 کیلومتر در دل کوه ساخته شود.»   طرحی با مشارکت سازمان ملل روستایی که این روزها خبر احیای مراتع و پوشش گیاهی آن به گوش می‌رسد، تا 20 سال پیش به تاراج افرادی درآمده بود که گیاهان دارویی این منطقه را از ریشه جدا می‌کردند و کمر به نابودی این گیاهان بسته بودند. محمود کردی، رئیس شورای دیزباد می‌گوید: «اطراف دیزباد منطقه جنگلی و مراتع خوبی وجود دارد. 


در زمان جنگ جهانی دوم به دلیل دشوارشدن شرایط زندگی و نبود سوخت کافی برای گرمایش اهالی این منطقه به قطع درختان و تولید زغال از چوب رو آوردند. بعد از این دوران است که پوشش درختی این منطقه به حداقل خود می‌رسد. از طرفی این منطقه پوشش مرتعی خیلی غنی‌ هم داشت که در دهه‌های گذشته مورد دست‌اندازی افراد سودجو قرار می‌گرفت و افرادی بودند که نه برای مصرف شخصی بلکه برای جمع‌آوری این گیاهان و فروش آن به مراتع‌ ما می‌آمدند و گیاهان را از ریشه جدا می‌کردند و می‌بردند. کار به جایی رسید که در بخشی از مراتع ما پوشش گیاهی به صفر رسید.» تغییر شغل اهالی روستا از دامداری به کشاورزی و باغداری یکی از راه‌حل‌های آنها برای کمک به محیط‌زیست است: «مناطق کوهستانی زیستگاه آب است و هرچه پوشش گیاهی بیشتر باشد، ضریب نفوذپذیری خاک بیشتر می‌شود. مردم دیزباد از گذشته دامداری و کشاورزی را در کنار هم داشتند، اما خیلی زود به این نتیجه رسیدند که این دو در کنار هم در تضاد است؛ چرای دام‌ها در مراتع باعث از بین رفتن پوشش گیاهی می‌شود و علاوه بر از بین بردن مراتع تأثیر زیادی در تأمین آب پایین‌دست دارد. برای همین دامداری را به مرور حذف کردند و به باغداری و کشاورزی پرداختند. امروز از 30 گله روستا، تنها یک گله باقی مانده است.»


 اهالی روستا از سال‌های قبل هم دغدغه حفظ محیط‌زیست و منابع طبیعی این منطقه را داشتند و در اواخر دهه 60 نامه‌ای به سازمان محیط زیست می‌نویسند و درخواست می‌کنند تا مراتع اطراف این روستا به مناطق حفاظت‌شده کشور اضافه شود؛ طرحی که با آن موافقت نمی‌شود. اوایل دهه 90 شورای روستا دوباره پای این طرح را به میان می‌آورد و موفق به تصویب آن می‌شود. با این حال حفاظت از محیط‌زیست هم در این روستا شکل و شمایل بومی خود را دارد. کردی می‌گوید: «بعد از ایجاد منطقه محافظت‌شده، مردم دو کار مهم در روستا انجام دادند؛ یکی تشکیل یگان حفاظت روستا با هزینه شخصی مردم. این یگان حفاظت علاوه بر محدوده داخلی روستا، محیط‌زیست و منابع طبیعی اطراف را هم رصد می‌کند و از چرای دام‌ها و از بین‌بردن مراتع و جنگل‌ها و همچنین شکار در این منطقه جلوگیری می‌کند.  


دومین قدم مهم مردم محلی ایجاد سایت 7 هکتاری در مراتع روستا بود. طرح حفاظت و تکثیر گونه‌های باارزش جنگلی، مرتعی و دارویی دامنه جنوبی بینالود را به دفتر کمک‌های کوچک تسهیلات محیط‌ زیست جهانی عمران سازمان ملل فرستادیم و از آن استقبال شد. این پروژه امروز با حمایت سازمان ملل و مشارکت و همکاری اهالی روستا انجام می‌شود. در این منطقه گونه‌های گیاهی بومی منطقه در زمین‌های مشخص کاشته شده‌اند و از آن به عنوان ذخیره کشت دیگر نقاط این مراتع استفاده می‌شود. 7 هزار اصله درخت و درختچه و گونه خاص گیاهی در این زمین کاشته شده است. تنها در روز اولی که این سایت راه‌اندازی شد، اهالی روستا حدود 800 درخت در آن کاشتند؛ درختانی که در پلاک شناسنامه‌ای آنها نام کسی که آن درخت را کاشته هم نوشته شده است.» سال‌هاست فعالیت‌های داوطلبانه مردم روستای هزار نفری دیزباد، الگویی برای روستاهای اطراف است؛ از قاسم‌آباد و روستاهای همسایه گرفته تا روستاهایی در زنجان و دیگر استان‌های کشور.

تاریخ: ۱۳۹۸/۱۱/۱۸



مستند مدرسه دیزباد (شماره 4)

«دیزباد وطن ماست»- مدرسه دیزباد یک میراث فرهنگی میان مردم دیزباد است که از نیاکان برای ما به یادگار مانده است. البته ما ارث خود را از دست دادیم اما میراث آن که دانش آموزان توانمند دیزبادی بودند را حفظ کردیم و کارنامه ای درخشان از فرهنگ برای خود نگه داشتیم.




کوه قجغر در نگاه نعمتی شاعر قاسم آبادی

«دیزباد وطن ماست»- روستای دیزباد و روستای قاسم آباد از دیرباز همسایگان خوبی برای هم بوده اند و نمونه اش را در کلیپی ملاحظه می کنید که در یکی از مهمترین جشن های دیزباد، از شادروان نعمتی شاعر خوش قریحه قاسم آبادی برای دکلمه شعرش دعوت شد.

در این شعر نکته ای ریز نهفته بود و آن اینکه قجغر یک نعمت بزرگ برای دیزباد و دیزبادی هاست. نعمتی به درستی اشاره کرد که این کوهستان هوا را برای دیزبادی ها مطبوع کرده است و چنانچه به مناطقی که کمتر کوه دارند بروید قدر این نعمت را بهتر خواهید دانست.

با هم ویدئوی خاطره انگیز شاعر قاسم آبادی را می بینیم.




تعامل و همکاری نزدیک شورای اسلامی دیزباد با شوراها و دهیاری‌های روستاها

«دیزباد وطن ماست»- وجود اختلاف با روستاهای اطراف همیشه دردسرساز بوده است، به‌منظور رفع این مشکل شورا و دهیاری دیزباد با تشکیل جلسات، تعامل خوبی با شورا و دهیاری روستاهای همسایه برقرار کرد.

به گزارش دیزباد وطن ماست، شورای اسلامی دیزباد به‌ویژه با روستاهای حصار، چناران، گرینه و قاسم‌آباد داشته است ازجمله دستاوردهای این تفاهم مراودات معقول بین روستاها وعدم تجاوز گله‌های آن‌ها به مراتع دیزباد بوده است.



شعر زیبای «تاثیر معلم» از استاد علی خدابخشی

«دیزباد وطن ماست»- استاد علی خدابخشی یکی از شاعران و شخصیت های فرهنگی روستای قاسم آباد است. وی در شعری بسیار زیبا در مورد دیزباد می گوید. زبانش زیبا و کلامش دلنشین است. وی در ابتدای شعرش می نویسد: «به دلیل احساس تعلقی که نسبت به دیز باد بالا دارم با بیان چند بیت مهر و محبت عمیقم را با زبان دل بیان می کنم.»
وی برای معرفی خودش یک دوبیتی می نویسد و قبل از آن می گوید: «ابتدا برای عزیزانی معرف حضورشان نیستم بگویم که:»
به اصل و نصب قاسم آبادیم               سبب گر بگیریم دیز بادیم

چه  گویم کز اینجا و آنجا نیم                   خدابخشیم، یک خرا باتیم




استاد علی تعبیر زیبایی از وطن می کند و می نویسد: «وطن اصلی همه انسانها یکیست. همه را خداوند به نص صریح قرآن از یک مرد وزن آفریده است.»

او در مورد دیزباد می نویسد: «از کودکی دیزباد را می شناسم و آثار حکمت و دانایی را در جبینش می بینم» و با یک بیت زیبا کلامش را تکمله ای می آورد:

در و دیوارش از بنیاد                      به عقل و حکمت است آباد

او در شعر تاثیر معلم به زیبایی از دیزباد و دیزبادی ها تصویری ارائه می دهد که دلنشین تمام اهل دیزباد است:



  1. در این دره که شیران جای دارند --- و یا گر مردمش حکمت شعارند
  2. نهادند هر دوعالم را به نیکی --- به‌پای عقل و عشق گامی گذارند
  3. درختانش همه تسبیح‌گویان --- تذرو و عندلیبان و هزارند
  4. نسیم جویبارانش بهشتی --- نشان تحت الانهار دارند
  5. ز کالاهای رایج اندر این خاک --- فقط لوح و قلم نیکو شمارند
  6. شنیدند حکم یزدان را که اقرا --- کتابش را به سر برمی گذارند
  7. عمیقاً بطن و تأویلش بخوانند --- عمل کردن بدان نیکو شمارند
  8. کهن‌الگوی ناقص را برانند --- و نیکو و نوین بر کاردارند
  9. شناسای وجود خویش باشند --- به‌روزند و نیازش پیش آرند
  10. چنین دژ ساختند اندیشمندان --- و خشتش از خرد بنیان‌گذارند
  11. دژی که ایزد پی افکندش به اقرا --- کند حفظش و دیزبادش نگارند
  12. خدابخشی برو آنجا که خلقش --- معلم دار و اندیشه مدارند


    دیزباد وطن ماست نیز افتخار می کند به چنین شاعری و چنین قریحه ای و چنین مضمونی و امیدواریم که شاهد اشعار بیشتر از این شاعر و فرهنگ دوست قاسم آبادی باشیم. استاد علی خدابخشی صدای زیبا و دلنوازی دارد و امیدواریم همواره دمش گرم و گویا باشد.