دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.خانه سازی دیزباد بالا = تخریب ساختار ماسوله ای دیزباد!
«دیزباد بالا»، «دیزباد نیشابور»، «دیزباد علیا» یا به تعبیری «دیزباد مشهد»، روستایی با ساختار معماری روستایی منحصر به فرد در استان خراسان رضوی می باشد. این روستا که برخی آن را با نام ماسوله خراسان می خوانند، امروز به عنوان روستایی توریستی معرفی شده است.
اما این تنها موضوعی است که قدمت 10 ساله دارد. در حدود 40 سال پیش دیزبادی ها همانند تمام روستائیان ایران شروع به خروج از روستایشان کردند و از آنجا که تحصیل کرده بودند، غالب آنها از این ایران خارج شدند و در کشورهای پیشرفته غربی نظیر ایالات متحده امریکا، کانادا، انگلستان، فرانسه، سوئد، نروژ، هلند، فنلاند و ... ساکن شدند.
باقی دیزبادی ها نیز به شهرهای بزرگی نظیر تهران، مشهد و برخی نیز به نیشابور مهاجرت کردند. این جابجایی ها باعث توسعه دیزبادی ها و خرابی دیزباد شد. نهایتا این جریان تا پیش از دولت نهم و دهم ادامه داشت. تا اینکه دیزباد در دولت نهم به عنوان روستای توریستی معرفی شد و بار دیگر در مرکز توجه دیزبادی ها و سایرین قرار گرفت.
دیزبادی ها اینک توان این را داشتند تا در روستایشان سرمایه گذاری کنند و آپارتمان سازی و ویلا سازی در دیزباد باب شد.
این ساخت و سازها که بیشتر در بالا ده دیزباد صورت گرفت چهره روستا را از حالت سنتی خودش درآورد. اگر چه اقتضای شرایط امروز ساختن ساختمان های تمام اسکلت است، اما این ساخت وسازها باعث تخریب بافت سنتی روستای دیزباد می شود و یکی از جاذبه های توریستی آن را که همان ماسوله ای شکل بودن آن است از آن می گیرد.
خوشبختانه شوراهای دیزباد طی چند سال گذشته فعالیت های بیشماری برای توسعه دیزباد انجام داده اند، اما این سوال وجود دارد که آیا کاندیداهای جدید برنامه خاصی برای جلوگیری از تخریب بافت سنتی دیزباد دارند یا خیر؟
وجه تسمیه قله قوچگل دیزباد بالا
وجه تسمیه ی قوچگل بمعنای گله ی قوچ است و لغت گل ممال گله است و لغت قوچگر به معنای قوچی که مرض گری گرفته است که اشتباه میباشد.
این نکته ای بود که یکی از دوستان دیزبادی یادآوری کرده بودند، که از ایشان برای یادآوریشان بسیار متشکرم.
نکته: تارنمای دیزباد وطن ماست پیشتر از واژه قوچگر استفاده کرده بود.
مروری بر نوحصار دیزباد علیا
نوحصار از دو واژه «نو» یا «ناو» به اضافه «حصار» یا «قلعه» تشکیل شده است. واژه «نو» به گویش محلی به دره U شکلی اطلاق می شود که قسمت اول این مراسم در آنجا برگزار می شود و واژه «حصار» به قلعه ای که در قسمت دوم این سنت در آن اجرا می شود.
«نوحصار» سنتی است که بر مبنای روایتی عرفانی از سیر و سلوک یک عارف باطنی مسلک به نام «امام قلی» متخلص به «خاکی خراسانی» شکل گرفته است.
«نوحصار دیزباد علیا» بالغ بر 300 سال قدمت دارد.
روایت «نوحصار» که توسط خاکی نقل شده است، همزمان در دو نقطه 1) نوحصار دیزباد علیا و 2) سخلاناب(سقل نوی) قاسم آباد بزرگ برگزار می شود.
این دو سنت نشئت گرفته از کتاب منطق الطیر عطار و حدیقه الحدیقه سنایی و چند اثر دیگر عرفانی با مضمون شرح معراج عرفا است.
در این دو سنت افراد با عبور از 2 وادی در سنت اول و 5 وادی در سنت دوم، مجموعا هفت وادی عشق را می پیمایند تا به مرتبه فنا فی الله برسند.
البته در ظاهر هیچ کدام از این مراحل در این سنت ها وجود ندارد و این سنت ها برای بومی ها یک کارناوال سالانه به حساب می آید.
کوتاه سخن اینکه این سنت ها بیشتر حالت تفریحی دارند و از حالت عبادی خودشان در آمده اند.
همین مساله سبب شده که هر ساله پذیرای خیل کثیری از توده ای متنوع و متکثر از افراد باشند.
قیمت سر سام آور باغ های دیزباد علیا
شاید تا ۵ سال پیش کمتر کسی فکر می کرد که با توریستی شدن دیزباد، خرید یک ملک کوچک هرچند در منطقه ای دور در دیزباد تا این حد دست نایافتنی باشد.
اگر چه دیزباد پتانسیل های بسیار خوبی برای توسعه دارد، اما نباید از خاطر برد که بالا رفتن غیر منطقی قیمت باغ و ملک عواقب خوبی برای آینده دیزباد نخواهد داشت.
دیزباد منطقه ای با پتانسیل های بالای گردشگری و باغداری است که این دو سبب شده تا اقتصاد دیزباد علیا به ویژه در سال های اخیر بسیار پویا شود.
با افزایش نرخ تورم در سال های اخیر و بویژه پس از اعلام دیزباد علیا به عنوان روستای توریستی، قیمت زمین از هر من تخم کار 3 میلیون تومان به هر من 65 میلیون تومان رسیده است.
گفتنی است که این باغ ها باکیفیت ترین گیلاس ایران را تولید می کنند که هم اکنون در شهر تهران قیمت هر کیلوی آن به طور متوسط 10 هزار تومان به فروش می رسد.
با این حال قیمت زمین در دیزباد سبب ورود سرمایه گذاران غیر دیزبادی به دیزباد شده، و عواقب خوبی را نمی توان برای آن متصور شد.
شکوفه های گیلاس سوغات اردیبهشت دیزباد
دیزباد روستایی با جذابیت های فراوان توریستی است. جذابیتی هایی که البته برای غیر دیزبادی ها، ممکن است آن اندازه جذاب نباشد!!
دیزباد اقلیمی بادخیز با هوایی معتدل دارد. سرمای آن از در اواخر شهریور قابل تحمل و زمستان بسیار سردی دارد.
به دلیل وجود باد و غبار و همچنین شکوفه های درختان از یک طرف و سردی ناگهانی هوا از طرف دیگر، دیزبادی ها بیش از سایر افراد درگیر بیماری های تنفسی و به ویژه آسم کرده است.
دیزباد در هر فصل سوغاتی مخصوص به خودش دارد. این سوغاتی ها گاهی حس کردنی و دیدنی اند و گاهی خوردنی و بردنی!
سوغات اردیبهشت دیزباد، شکوفه های بهاری و طبیعت فوق العاده آن است.
این را نمی گویم، چون یک دیزبادی هستم، بلکه بدین دلیل که دیزباد بالا دارای چنین زیبایی است.
