دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.
دیزباد وطن ماست
سایت رسمی روستای دیزباد علیا (بالا) از توابع شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی ایران.درباره دیوان خاکی خراسانی
«دیزباد وطن ماست»- هادی میرشاهی در یادداشتی به موضوع «دیوان خاکی» پرداخته است.
به گزارش دیزباد وطن ماست، وی می نویسد: مجموعه ای از غزلیات اوست که به ترتیب حروف الفبا مرتب شده و بالغ‌بر دو هزار بیت است. لهجه این دیوان گاهی لهجه روستائی خراسانی است.
نگارستان خاکی
قصیدهای است طولانی از خاکی با محتوایی اخلاقی مذهبی که رنگ تصوف داشته و بر روی هم حدود 980 بیت است.
ترجیح بند خاکی
از بهترین اشعار شناخته شده خاکی و در حدود یکصد بیت است.
بهارستان خاکی
قصیدهای است در حدود 79 بیت که به پنج فصل به شرح زیر تقسیم شده است:
1- سمبولیزم اعداد در جهان
2- آداب وسنن
3- ادوار تاریخ و دو مجموعه تاریخ ادیان
4- اقرار و انکار حق
5- دین
طلوع الشمس یا طوالع الشموس خاکی
به‌صورت مثنوی و در 1300 بیت می‌باشد.
گفتنی است دیوان اشعار خاکی به همت پروفسور مسعود میرشاهی و با ویرایش غیاث الدین میرشاهی به زیور طبع آراسته شده است.
«از دوزبای بالایوم» یکی از اشعار نوستالوژیک دیزباد
«دیزباد وطن ماست»- قدیمى ها شعرى از بجه امامقلى (خاکى خراسانى) را همیشه در باره دیز باد تکرار می کرده اند.
میرگویند که زمانى انداز (مالیات) بگیران دولت در زمان صفویه به دیزباد مى آیند و سهم دولت را از اهالى می طلبند. مردم نادار و به سبب هایى توان پرداختن مالیات را نداشته اند. نمایندگان حکومت درپى راهى که مردم راضى شوند و مالیات را بپردازند فن هاى گوناگونى را بکار می برند. از جمله آنها تخم مرغ را آبجوشى کرده و در زیر بغل نماینده مردم که شاید همان بجه امامقلى باشد می گذاشتند که شاید مردم بر او رحم کرده مقدارى مال و اموال به نماینده حکومت بپردازند.
بجه امامقلى میگفت. تخمورغ ره داغ کیردن - اربغلوم چاق کیردن
با پافشارى نمایندگان دولتى و کمبود امکانات ده براى پرداخت مالیات، مردم بالاخره به این نتیجه می رسند که بجه امام قلى را براى شفاعت به دربار شاه به اصفهان فرستند.
این مرد که قد کوتاهى نیز داشته است پس از ماهى به اصفهان می رسد و درخواست دیدن شاه عباس (یا شاه تهماسب) را می کند.
روز ها می گذرد و بلاخره با کوشش زیاد و گفتن اینکه از خراسان امده است و .... راه درازى را پیموده است و ....راه به دربار پیدا میکند.
او آمده بود که دردل کند.
شاه او را به نزد خود می طلبد و سبب آمدنش را میپرسد. بجه امامقلى در پاسخ پرسش شاه که تو کیستى، میگوید:
از دوزباى بالایوم
هم قد چرغ پایم
از رودخنه او موخروم
پندارى پلو موخروم
بع بع شکار داریم
کوه هاى لاله زار داریم
دختر بى شمار داریم
از دوزبالاى بالایوم
هم قد چرغ پایوم
.......
شاه از روشى که بجه امامقلى ناتوانى دیزبادى ها را براى پرداخت مالیات نشان داده است تعجب کرده و بر زیرکى او آفرین گفته و مالیات را براى چندین سال بر دیزبادى ها می بخشد.
پروفسور شاهرخ میرشاهی ضمن بیان این مطلب می نویسد: چرغ = چراغ ،
سبب اینکه گفته بود دختر بى شمار داریم این بوده است که او از کودکى کارش فراهم کردن روشنایى براى دخترانى که زیر خانه کلان نخ ریسى میکرده اند، بوده است.
دیزباد در سایت روستیران معرفی شد
«دیزباد وطن ماست»- سایت روستیران یکی از سایت های تخصصی در باب روستاهای ایران است که در مطلبی به روستای دیزباد بالای نیشابور پرداخته است.
به گزارش دیزباد وطن ماست، در این سایت آمده است: روستای دیزباد نیشابور، یکی از زیباترین روستاهای پلکانی
بعد از ماسوله، دیزباد معروف‌ترین روستای پلکانی در ایران است، با این تفاوت که پوشش جنگلی روستای دیزباد مثل ماسوله انبوه و سرسبز نیست.
در مسیر جاده نیشابور به مشهد روستای دیزباد، قرار دارد که در ۸۰ کیلومتری جاده مشهد– نیشابور و روی سلسله جبال بینالود، در میان رودخانه‌ها و چشمه‌های جوشان و باغ‌های سرسبز قرار دارد. روستایی پر از توربین‌های بادی که وقتی به چند کیلومتری آن می‌رسید، تغییر ناگهانی دما را به خوبی حس می‌کنید و خنکای ناشی از آب‌وهوای مطبوع آن، حال و هوای روح و جسمتان را عوض میکند.
بعد از ماسوله، دیزباد معروف‌ترین روستای پلکانی در ایران است، با این تفاوت که پوشش جنگلی روستای دیزباد مثل ماسوله انبوه و سرسبز نیست.
روستای دیزباد میان چشمه سارهای فراوان و رودخانه ها قرار گرفته و درختان سرسبز و باغستان های پر رونقی را شکل داده است. در روستای دیزباد ۱۵۰ چشمه وجود دارد که در برابر هر یک، استخری زیبا جلوه گری می کند. بعضی از چشمه ها در داخل روستا قرار دارند و عموم مردم می توانند از آن ها استفاده کنند ولی بعضی از این چشمه ها متعلق به باغ های خصوصی است.
هنوز هم بیشتر دیزبادی‌ها شغل آبا و اجدادی‌شان یعنی باغداری را ادامه می‌دهند و نگاه باغداران روستا به منابع تولید، نگاهی کاملا علمی است. برای استفاده بهینه از آب، تمامی استخرها و کانال‌های خاکی پوشش داده شده است. حتی کشاورزان روستا هم با تراس‌بندی‌های فراوان، اراضی حاصلخیز ایجاد کرده‌اند تا تعادل دام و مرتع کاملا رعایت شود.» این کارها در کنار توجه ویژه به سلامت و کیفیت محصول باعث شده تا این منطقه به‌عنوان یکی از صادرکنندگان عمده گیلاس و آلو به بازارهای اروپایی و حاشیه خلیج فارس تبدیل شود. تنوع و کیفیت گیاهان دارویی یکی دیگر از سرمایه‌های طبیعی روستاست و برای بعضی از خانواده‌ها منبع درآمد محسوب می‌شود.
این روستا در طول حیات خود فارغ التحصیلانی داشته که باعث افتخار همه روستاییان ایران به شمار می روند. یکی از آن ها «امام قلی خاکی خراسانی» است که از شاعران معروف در قرن ۱۱ هجری قمری است. شخصیت معروف دیگر این روستا محمد فدایی خراسانی، شاعر و نویسنده قرن ۱۲ هجری قمری می باشد.
سایت زبرخان نیز از دیزباد نوشت
«دیزباد وطن ماست»- سایت زبرخان که عموما به نیازمندی ها و اخبار منطقه زبرخان می پردازد، در یادداشتی با عنوان دیزباد علیا کجاست به این روستا پرداخته است.
در این یادداشت که منبع آن وی کی پدیاست آمده است: دیزباد علیا یا دیزباد روستایی در دهستان زبرخان بخش مرکزی شهرستان زبرخان استان خراسان رضوی ایران است. روستای دیزباد بر روی دامنه‌های جنوبی رشته کوه بینالود و به صورت پلکانی و در امتداد شرقی-غربی استقرار یافته است.
محل سکونت و شغل مردم روستای دیزباد
اکثریت مردم دیزباد در شهرستان نیشابور و مشهد و هم چنین خارج از کشور ساکن بوده و اغلب آنها در فصل بهار و تابستان برای انجام امور مربوط به باغداری در دیزباد بسر می‌برند. باغداری به روش‌های نوین شغل دوم اکثریت مردم دیزباد بالا می‌باشد، لیکن از منظر علاقه به زادگاه و موطن اکثریت مردم به اینکار به عنوان شغل نمی‌نگرند و آن را بهانه‌ای برای رفتن به دیزباد تلقی می‌نمایند.
ساکنین مقیم دیزباد
ساکنین مقیم دیزباد بالا در فصل پاییز و زمستان به دلیل سرمای زیاد و ساکن بودن اکثر اهالی در شهرها حدود صد الی پانصد نفر می‌باشد ولی در دو فصل بهار و تابستان به لطف هوا و آب فوق‌العاده تمیز و عالی آن و نیز انجام امور مربوط به باغداری (که به صورت کاملاً علمی صورت می‌پذیرد) تا چندین هزار نفر نیز می‌رسد.
مناسبت های مردم روستای دیزباد
نوحصار معروف ترین مراسم ویژه ی اهالی دیزباد می‌باشد.
این مراسم به عنوان مناسک مذهبی محلی برای اسماعیلیان ساکن روستای دیزباد و اکنون هم چنین به عنوان یک گردهم آیی سالانه برای ساکنان دیزباد قلمداد می گردد.
تجربه ی دیدار باطنی امامقلی معروف به خاکی خراسانی که اهل دیزباد و از رهبران جامعه اسماعیلی در دوران انجدان (قرن ۱۱ ه.ق) بوده است با امام وقت خود، مبنای این همایش سالانه است.
اکثریت اهالی دیزباد اعم از ساکنان روستا و اهالی مقیم شهرهای مختلف ایران و هم چنین دیزبادی‌های مقیم خارج از کشور سعی می‌کنند در این مراسم شرکت نمایند.
در گویش محلی نو به دره یو شکلی می‌گویند که قسمت اول مراسم در آن برگزار می‌گردد، حصار نیز قلعه‌ای در دورترین اراضی روستاست که شاهد برگزاری قسمت دوم مراسم می‌باشد.
مراسم چیله بجست (گویش محلی) یکی از زیباترین مراسم اهالی دیزباد می‌باشد.
این رسم در دیزباد و برخی از روستاهای شهرستان زبرخان و نیشابور در شب آخر بهمن ماه به پاسداشت نعمت‌های الهی برگزار می‌گردد و شباهت بسیاری به مراسم چهارشنبه سوری باستانی ایرانیان دارد.
آب و خاک، کشاورزی و محصولات
این روستا دارای خاک بسیار حاصلخیز و آبی بسیار گوارا و غنی از املاح مفید و بسیار خنک بوده که این موارد در کنار باغداری بسیار علمی و اصولی که زاییده سواد همه اهالی روستا می‌باشد باعث بازده کمّی و کیفی باغ‌ها شده و محصولات کاملاً ارگانیک درجه یک را به وجود می‌آورد، بطوریکه بعضی محصولات آن در جهان در زمره بهترین‌ها در شاخه محصولات باغی ارگانیک می‌باشد. محصولات کشاورزی دیزباد شامل گیلاس، آلو، سیب، آلبالو، گردو، بادام، زردآلو، هلو، گلابی، توت و … بوده که بیشترین محصولات آن گیلاس، آلو، سیب، گردو و آلبالو می‌باشد.
منبع: ویکی پدیا